معنای خود فریبی: بودن را بجای رسیدن گذاشتن. مثلاً من دوست دارم آدمی شوم که چشم خود را کنترل کنم. در جهت دیگر: من فکر می کنم آدمی شده ام که چشمم را کنترل می کنم.
معنای دیگر/ خود شگفتی: برخی از بودن خود شگفت زده اند! احساس می کند در خلقت یک پدیده است! یا خود شیفتگی: یعنی چیزی که الان هست رو می پسنده و نیاز به تغییر و ترقی رو در خودش احساس نمی کنه. در صورتیکه انسان هیچوقت خوب نیست و نیاز به ترقی دارد.
معنای دیگر اینکه ریشه ی فضائل را در خود ببینیم. مثلاً توفیق عبادتی نصیبش شده، گناه نکرده، اگر انسان این را از خودش ببیند، این ریشه ی خود فریبی است.

انواع خود فریبی:
1- خود فریبی جسمی: برای جسم خودش فضائلی قائل باشه که وجود نداشته باشه و این مانع ترقی شود. خود خوش تیپ بینی!! این شخص چون برای جسم خودش خیلی شأن قائله، مشکلات زیادی براش پیش میاد؛ ارتباطش با مردم نقص پیدا می کنه و کم کم قطع میشه، دائماً از مردم توقع دارد که تحسینش کنند. در مقابل کوچکترین مخالفت، بهش بر می خورد.
2- خود فریبی فکری: می پندارد فکرش ار مردم بالاتر است. با کسی مشورت نمی کند، خودش را عقل کل می داند.
می فرمایند مردم امامان خود را نصیحت کنند تا دچار خود فریبی نشوند.
3- خود فریبی علمی: از دو بُعدقابل توجه است: یکی اینکه علم را مطلق بداند و دوم: علم خود را بالاتر بداند.
در مورد اول: علم را حقیقت بداند. مثلاً می خواهد نماز را از نظر علمی اثبات کند. ما نیازی به این نداریم. خدا گفته؛ ما هم میگیم چَشم.
علم اطلاق ندارد. روایت هست که وقتی امام زمان(عج) ظهور می کنند، اگر علم 100 قسمت داشته باشد، تا آنزمان 3 قسمتش کشف شده است. ( این فقط علمی است که خدا برای بشر قرار داده، شامل علم الهی نمی شود) تنها 3% رو کشف کردن، 97% مونده! علم حقیقت مطلق نیست.

مورد دوم: انسان فکر کند از نظر علمی به جایی رسیده که دیگر نیازی به یادگیری علم ندارد. در صورتی که همیشه نادانسته های ما بیشتر از دانسته هایمان است.
4- خود فریبی فرهنگی: فرهنگ خودش را بالاتر و برتر از دیگران بپندارد. آیه ی قرآن: چه کم شعورند کسانی که به استخوان های پوسیده ی اجدادشان می نازند.
میگه من فارسم، من فلان جایی ام. فرهنگ و قومیت خودش را بالاتر از دیگران بداند. حتی سادات.
5- خود فریبی اعتقادی: شخص یه اعتقاداتی برای خودش دارد که خوبی و بدی ش را خودش تعیین کرده ، نه خدا! میگویند چرا نمازت را اینطوری میخوانی؟ میگوید اصل ارتباط با خداست!! خودش قانون خلق می کند برای خودش؛ یک اعتقادی را برای خودش بوجود می آورد.
6- خود فریبی اخلاقی: اصل بحث ما این نوع خود فریبی است. در جهان گروههایی هستند که خارج از قواعد دینی مکتب هایی اختراع می کنند. از جمله مکتب اگزیستانسیالیسم؛ که به یک سری قواعد اجتماعی و اخلاقی معتقدند. این ها اعتقاد دارند که زندگی روزمره سه ویژگی لازم الاجرا دارد:
یک - همرنگی با جماعت: می گویند سعی کن طوری زندگی کنی که تحت فشار جماعت اطراف نباشی. تابلو نشوی.
دو - رضایت خاطر: می گویند سعی کن از وضع موجود راضی باشی! ( این با رضایت خدا فرق دارد )
سه - خود و دیگر فریبی: طوری زندگی کن که هم خودت از خودت و هم دیگران از تو راضی باشند.
این افراد ظاهر و باطنشان از زمین تا آسمان با هم فرق می کند. طوری زندگی می کند که دیگران را با ظاهرش فریب دهد. ریا منشأ اینست که انسان ها فکر می کنند همیشه هستندغ جاودانه اند.
ریشه ی خود فریبی، احساس بقاست. احساس بقا که کرد، قدرت های برتر و بالاتر را نمی بیند.